Στην αριστερή παράκαμψη της εθνικής Τρικάλων – Ιωαννίνων μετά την Παναγία, και σε απόσταση 50 χλμ. από την Καλαμπάκα, βρίσκεται η ιστορική κοινότητα Μαλακασίου. Το Μαλακάσι (850 μ. υψ.) στη διάρκεια του χειμώνα κατοικείται από 300 κατοίκους που πενταπλασιάζονται το καλοκαίρι (1.500), όχι μόνο εξαιτίας του τουρισμού αλλά και, γιατί μία από τις κύριες απασχολήσεις του πληθυσμού είναι η νομαδική κτηνοτροφία (στο σύνολο των 7.500 αιγοπροβάτων που εκτρέφονται μόνο τα 1.500 είναι οικόσιτα). Αυτή συμπληρώνεται από την εκμετάλλευση του δημοσίου δάσους μέσω του Δασικού Συνεταιρισμού και από την καλλιέργεια κηπευτικών.

Από τις βόρειες πλαγιές του Λάκμου (Περιστέρι και Ζυγό), στα δυτικά του χωριού πηγάζουν τα δυο ρέματα Ρούτζι και Χίνιστα που συγκλίνουν για να σχηματίσουν το Μαλακασιώτικο Ρέμα (έτσι ονομάζεται το πρώτο κομμάτι της διαδρομής του Πηνειού ποταμού). Πολλές είναι οι πηγές μέσα και έξω από το χωριό, όπως το Χάνι, το Τριαντάφυλλο, η Μάγγου, η Κυριακή, η Φούντε – Νιάρε.

Το χωριό είναι προικισμένο με πολλές φυσικές ομορφιές από την ίδια τη θέση του, μέσα σε δάσος με πεύκα, έλατα και οξιές που εκτείνεται σε έκταση 45.000 στρεμμάτων, στα όρια της Θεσσαλίας, της Ηπείρου και της Μακεδονίας που σχηματίζουν οι κορυφές της Νότιας Πίνδου Κατάρα (1.800 μ.), Ζυγός (1.700 μ.), Κουκουρέλος (1.684 μ.) και Βούλγαρος (1.823 μ.).

Ο τόπος στοιχειώνεται από θρύλους και παραδόσεις. Η περίφημη Κατάρα, ιδανική για παραθερισμό όλο το χρόνο, πήρε το όνομά της, όπως το λέει ο θρύλος, από τον άτυχο εκείνο δεσπότη που πάγωσε περνώντας από κει στη διάρκεια του χειμώνα και πριν πεθάνει καταράστηκε την κορυφή και το σημείο του θανάτου του, που γι’ αυτό λέγεται και «Κάμπος του Δεσπότη» (1.340 μ.). Στο βράχο «Πέτρα – Φίδι», λένε πάλι, πως υπήρχε η φωλιά ενός δράκου – φιδιού που στοίχειωνε την περιοχή και φύλαγε έναν κρυμμένο θησαυρό. Οι άνθρωποι θέλοντας να βγάλουν το φίδι από τη φωλιά του το δελέασαν με έναν κάδο αλατισμένο γάλα που ανάγκασε το θεριό να κατεβεί στο ποτάμι για να πιει νερό. Τότε μπήκαν στη φωλιά του και, μη βρίσκοντας το θησαυρό, την κατέστρεψαν. Όταν γύρισε ο δράκος εξαγριώθηκε και το σφύριγμά του ακούστηκε μέχρι το χωριό. Οργισμένος χτύπησε με την ουρά του το βράχο που σχίστηκε στη μέση. Από τότε στην Πέτρα – Φίδι διακρίνονται τα ίχνη των ραβδώσεων από το χτύπημα. Το Μαλακάσι, κοντά στην αρχαία πόλη των Αλαλκομενών, υπήρξε έδρα ενός από τα 15 αρματολίκια στα οποία διαιρέθηκε η Ελλάδα επί Σουλεϊμάν Β’ του Μεγαλοπρεπούς στα μέσα του 16ου αιώνα.

Μαρτυρείται πως ο Διονύσιος ο «Σκυλόσοφος» πέρασε στα 1601 και στρατολόγησε κατοίκους του χωριού για να συμμετάσχουν στο επαναστατικό κίνημα. Υποφέροντας πολλά δεινά από τους διερχόμενους Τούρκους, οι κάτοικοι εγκατέλειψαν γύρω στα 1700 τους παλαιούς (πριν τον 13ο αι.) συνοικισμούς Παλαιοχωρίου και Μοκοσίου για να εγκατασταθούν στο σημερινό, ενώ πολλοί κατέφυγαν στις Σέρρες. Τη μετεγκατάστασή τους μαρτυρά η χρονολογία «1729» που έφερε ο ναός του Αγίου Νικολάου στο κέντρο του χωριού, ο οποίος πυρπολήθηκε στα 1892. Στο Μαλακάσι, κεφαλοχώρι που αποκαλούνταν «Μικρό Παρισάκι», το Οθωμανικό Κράτος είχε παραχωρήσει τη δικαιοδοσία όλης της περιοχής που σήμερα υπάγεται στο νομό Ιωαννίνων. Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας στα 1881, το χωριό είχε τελωνείο το οποίο διατηρήθηκε ως τα 1914.

Στα 1912 – 13 υπήρξε σταθμός του ελληνικού στρατού που κατευθυνόταν προς την Ήπειρο κατά την πολιορκία των Ιωαννίνων. Εδώ κατέλυσε και το ανταρτικό σώμα των Κρητών, υπό τον οπλαρχηγό Κλείδη, κατευθυνόμενο προς το Μέτσοβο. Από το Μαλακάσι καταγόταν ο στρατηγός Σαράφης.

Ωραία πέτρινα σπίτια, οι παλιές εκκλησίες του Αγίου Νικολάου, των Αγίων Αποστόλων, της Κοιμήσεως, του Προδρόμου και του προφήτη Ηλία και ο παλιός μύλος της εποχής της Τουρκοκρατίας συμπληρώνουν τη γραφική εικόνα του Μαλακασίου, με την πλατεία του κάτω από πλατάνια και τις βρύσες της Τραγόπετρας και του Κάμπου του Δεσπότη.

Το χωριό πανηγυρίζει στη μνήμη των αγίων Πέτρου και Παύλου (29 Ιουνίου) και το Δεκαπενταύγουστο, με γλέντι που ακολουθεί τις θρησκευτικές εκδηλώσεις. Οι κάτοικοι κρατούν τα παραδοσιακά έθιμα των Χριστουγέννων, των Απόκρεω, του Ευαγγελισμού, της κουράς και του γάμου. Υπάρχουν ακόμη Μαλακασιώτες μουσικοί που παίζουν παραδοσιακά όργανα και ζουν στον τόπο τους.