Γεωγραφικά

Τα Χάσια είναι βουνό της βόρειας Ελλάδας με υψόμετρο 1.564 μέτρα. Βρίσκονται στα σύνορα του Νομού Τρικάλων με τον Νομό Γρεβενών, βορειοδυτικά της Καλαμπάκας. Αποτελούν τμήμα της ευρύτερης οροσειράς της Πίνδου. Περικλείονται, στα δυτικά και βόρεια από την βόρεια Πίνδο και στα νότια και ανατολικά από τα Αντιχάσια και τα Καμβούνια όρη. Τα χαρακτηρίζουν ποτάμια, χαράδρες, ρεματιές, δάση (κυρίως μαύρης πεύκης), καθώς και αλπικά λιβάδια.

Στις πλαγιές των Χασίων σχηματίζονται αρκετά υδάτινα ρεύματα. Το σημαντικότερο από αυτά είναι ο Κακοπλευρίτης, ο οποίος είναι παραπόταμος στον Μουργκάνη, ο οποίος με την σειρά του καταλήγει στον Πηνειό.

Αμέτρητα είναι τα μονοπάτια των Χασίων. Άλλα περνάνε μέσα από δάση, άλλα από χαράδρες, άλλα από ποτάμια, άλλα από λαγκάδια. Ένα αξιόλογο μονοπάτι ξεκινάει από το χωριό Κακοπλεύρι, και διασχίζοντας όλο το Μεσοβούνι καταλήγει στον Ξηρόκαμπο.

Πολιτισμικά

Την Μετεωρίτικη εικόνα σε μικρογραφία τη συναντάμε στην περιοχή των Χασίων από τον Γάβρο έως και τον Άγιο Δημήτριο, όπου συστάδες βράχων, που είναι η συνέχεια ή και η απόληξη των Μετεωρίτικων, δεσπόζουν στην περιοχή και προκαλούν το ίδιο δέος, την ίδια έκπληξη, την ίδια περιέργεια για το σχηματισμό και την φυσική και γεωλογική ύπαρξή τους.

Είναι τα άλλα Μετέωρα, καθώς και εδώ συναντάμε ασκηταριά, καθολικά αντάξια των Μετεωρίτικων, εικονογραφικά σύνολα ενδιαφέροντα που έχουν προκαλέσει το ενδιαφέρον επιστημόνων και μελετητών, εικόνες και κειμήλια που αντίστοιχα εντοπίζουμε στις Μονές των Μετεώρων. Όλα αυτά δικαιώνουν την ονομασία της περιοχής ως τα άλλα Μετέωρα. Στην περιοχή αυτή δημιουργήθηκε ένας από τους πιο ιστορικούς Δήμους, ο Δήμος Χασίων που αποτελεί φυσικό όριο ανάμεσα στη Θεσσαλία και στη Μακεδονία και απλώνεται σε μια χαμηλή οροσειρά, η οποία ενώνει την Πίνδο με τα Καμβούνια όρη και τον Όλυμπο. Την περιοχή των Χασίων διασχίζει η επαρχιακή οδός, που από την Καλαμπάκα οδηγεί στη Δεσκάτη και την Ελασσόνα.

Ακολουθώντας την διαδρομή προς τα Γρεβενά συναντά κανείς στα αριστερά αυτής, την Οξύνεια, τον Ξηρόκαμπο, το Κακοπλεύρι, τους Σταγιάδες, την Αγναντιά, τον Άγιο Δημήτριο, τον Γάβρο, το Σκεπάρι, την Αχλαδέα, την Ασπροκκλησιά, τους οικισμούς Ψήλωμα, Κερασούλα και Θεοτόκο, και τέλος το Αγιόφυλλο. Σύμφωνα με την συγγραφέα Άννα Αβραμέα, ο δρόμος αυτός από την αρχαιότητα ένωνε, όπως και σήμερα, την Περραιβία με την περιοχή των Σταγών, ενώ στο ύψος της Ασπροκκλησιάς διασταυρωνόταν με μια από τις ορεινές διαβάσεις που διέσχιζαν τα Χάσια, οι οποίες διευκόλυναν την επικοινωνία της περιοχής της κοιλάδας του Αλιάκμονα με τη Δυτική Θεσσαλία. Άλλη διάβαση ήταν αυτή που αναφέρεται σε έγγραφο του 1163, η οποία οδηγούσε από τα Σέρβια στους Σταγούς.

Σε αυτήν την περιοχή μέχρι σήμερα δεν έχουν αποκαλυφθεί κάστρα και οικισμοί, ώστε να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε μια εικόνα της τοπογραφίας της περιοχής.

Ωστόσο, τα μνημεία της περιοχής των Χασίων αποτελούν αντιπροσωπευτικά δείγματα και σημεία αναφοράς για την περιοχή, καθώς καλύπτουν ένα ευρύ χρονικό φάσμα από τη βυζαντινή εποχή ως τα μεταβυζαντινά χρόνια. Μερικά από αυτά άντεξαν και αντέχουν στο πέρασμα των αιώνων, άλλα βρίσκονται στο στάδιο ανάδειξής τους, ενώ δυστυχώς κάποια από αυτά έχουν υποστεί τις συνέπειες του χρόνου. Οι ναοί της Ασπροκκλησιάς, τα ασκηταριά του Γάβρου, οι ναοί που υπογράφουν οι Χιοναδίτες ζωγράφοι αλλά και η μονή Σταγιάδων, θα μπορούσαν με την ανάδειξή τους να συμβάλουν στην γνωριμία και με νέους, άγνωστους μέχρι σήμερα, αρχιτεκτονικούς και εικονογραφικούς τύπους, οι οποίοι θα συμπληρώσουν την εικόνα της μνημειακής τοπογραφίας και ιστορίας του ευρύτερου θεσσαλικού χώρου.

Στην περιοχή, λοιπόν, πίσω και πάνω από τα  Άγια Μετέωρα υπάρχουν τα “άλλα Μετέωρα”. Βραχώδεις σχηματισμοί, ασκηταριά, μονύδρια, ναοί και μονές συνθέτουν έναν μνημειακό πίνακα αντίστοιχο, ανάλογο και αντάξιο του Μετεωρίτικου συμπλέγματος, που με τη σωστή διαφύλαξη και διαχείρισή του θα αποτελέσει επισκέψιμο και προσκυνηματικό πόλο, ενώ ταυτόχρονα θα μπορούσε να φιλοξενήσει δράσεις και δραστηριότητες που αυτή τη στιγμή έχουν υπερκεράσει την περιοχή των Μετεώρων. Τα “άλλα Μετέωρα” είναι εδώ και σας περιμένουν.