Κα­τά­γρα­φος ε­πί­σης εί­ναι και ο κυ­ρί­ως να­ός. Στον τρούλ­λο ο Χρι­στός ως παν­το­κρά­το­ρας και παν­τε­πό­πτης κυ­ρια­ρχεί με τη θέ­ση και το μέ­γε­θός του. Πε­ρι­βάλ­λε­ται α­πό τι­μη­τι­κή χο­ρεί­α αγ­γέ­λων. Στο τύμ­πα­νο του τρούλ­λου, α­νά­με­σα στα πα­ρά­θυ­ρα, ο­λό­σω­μοι οι προ­φή­τες κρα­τούν ει­λη­τά με τις προρ­ρή­σεις τους, που α­ναγ­γέ­λουν την έ­λευ­ση του Σω­τή­ρα. Στα σφαι­ρι­κά τρί­γω­να οι τέσ­σε­ρις ευ­αγ­γε­λι­στές.

Στο δυ­τι­κό τοί­χο και στο δυ­τι­κό τμή­μα του βό­ρει­ου και νό­τιου τοί­χου, στην κά­τω ζώ­νη, μορ­φές ο­λό­σω­μες με­γά­λων ο­σί­ων και α­γί­ων α­σκη­τών – α­να­χω­ρη­τών (άγ. Ευ­θύ­μιος, Σάβ­βας ο Η­γι­α­σμέ­νος, Πα­χώ­μιος, Αν­τώ­νιος,  Θε­ο­δό­σιος ο Κοι­νο­βιά­ρχης, Α­θα­νά­σιος ο Α­θω­νί­της, Ε­φραίμ ο Σύ­ρος, Στέ­φα­νος ο νέ­ος, Ι­ω­άν­νης της Κλί­μα­κος, Νεί­λος, Αρ­σέ­νιος ο μέ­γας, Ι­λα­ρί­ων κ.ά.). Στη νό­τια πα­ρα­στά­δα του δυ­τι­κού τοί­χου ει­κο­νί­ζε­ται ο­λό­σω­μος, ντυ­μέ­νος με το μο­να­χι­κό του τρι­βώ­νιο και κρα­τώ­τας σταυ­ρό στο δε­ξί του χέ­ρι και ει­λη­τά­ριο στο α­ρι­στε­ρό, ο ι­δρυ­τής της μο­νής, «ο ό­σιος πα­τήρ η­μών Α­θα­νά­σιος και κα­θη­γη­τής του α­γί­ου Με­τε­ώ­ρου». Στη βό­ρεια πα­ρα­στά­δα, σε αν­τί­στοι­χη θέ­ση, ει­κο­νί­ζε­ται κα­τά τον ί­διο τρό­πο «ο ό­σιος πα­τήρ η­μών Ι­ω­ά­σαφ ο κτή­τωρ», κρα­τών­τας με το δε­ξί του χέ­ρι ο­μοί­ω­μα του κα­θο­λι­κού της μο­νής που έ­κτι­σε.

Στους χο­ρούς του να­ού, στην κά­τω ζώ­νη, ει­κο­νί­ζον­ται ο­λό­σω­μοι στρα­τι­ω­τι­κοί ά­γιοι (άγ. Γε­ώρ­γιος, Θε­ό­δω­ρος ο Τή­ρων, Προ­κό­πιος, Νι­κή­τας, Ι­ά­κω­βος ο Πέρ­σης, Ευ­στά­θιος στο νό­τιο χο­ρό˙ Μερ­κού­ριος, Αρ­τέ­μιος, Θε­ό­δω­ρος ο Στρα­τη­λά­της κ.ά. στο βό­ρει­ο). Α­κο­λου­θούν προς τα ε­πά­νω και στους τρεις τοί­χους, δυ­τι­κό, βό­ρει­ο και νό­τιο, δύ­ο στε­νό­τε­ρες ζώ­νες με στη­θά­ρια α­γί­ων. Στο δυ­τι­κό τοί­χο, πά­νω α­πό την κυ­ρί­α εί­σο­δο και την ε­πι­γρα­φή, ι­στο­ρεί­ται ο «Α­να­πε­σών».

Τους υ­πό­λοι­πους χώ­ρους των τοί­χων, ε­πά­νω ψη­λά, κα­θώς και τις κα­μά­ρες των κε­ραι­ών του σταυ­ρού, κα­λύ­πτει ο με­γά­λος δογ­μα­τι­κός κύ­κλος με τις δε­σπο­τι­κές και θε­ο­μη­το­ρι­κές ε­ορ­τές, τα θαύ­μα­τα του Κυ­ρί­ου κ.ά. Στο δυ­τι­κό τοί­χο, σε ό­λο του το μή­κος, κυ­ρια­ρχεί η Κοί­μη­ση της Θε­ο­τό­κου, πο­λυ­πρό­σω­πη και ε­πι­βλη­τι­κή σύν­θε­ση, και ε­πά­νω η Σταύ­ρω­ση, ό­που εν­τυ­πω­σιά­ζει η συγ­κλο­νι­στι­κή μορ­φή του νε­κρού πια Θε­αν­θρώ­που ε­πί του ξύ­λου του μαρ­τυ­ρί­ου. Στη δυ­τι­κή κα­μά­ρα του σταυ­ρού σκη­νές α­πό το Πά­θος (ο Εμ­παιγ­μός, η Προ­δο­σί­α, η Άρ­νη­ση του Πέ­τρου κ.ά.).

Στην κο­ρυ­φή της κόγ­χης του βό­ρει­ου χο­ρού ει­κο­νί­ζε­ται η Α­νά­στα­ση του Χρι­στού και πιο κά­τω το «Χαί­ρε» των Μυ­ρο­φό­ρων, ο Χρι­στός εις Εμ­μα­ούς, κα­θώς και δι­ά­φο­ρα θαύ­μα­τά του. Στη βό­ρεια κα­μά­ρα του σταυ­ρού οι Μυ­ρο­φό­ρες μπρο­στά στον κε­νό τά­φο, η Ψη­λά­φη­ση του Θω­μά κ.ά. Στην κο­ρυ­φή της κόγ­χης του νό­τιου χο­ρού σε ε­πι­βλη­τι­κή και εν­τυ­πω­σια­κή σύν­θε­ση η Με­τα­μόρ­φω­ση˙ πιο κά­τω η Έ­γερ­ση του Λα­ζά­ρου, η Βα­ϊ­ο­φό­ρος κ.ά. Στη νό­τια κα­μά­ρα του σταυ­ρού ει­κο­νί­ζε­ται ο Νι­πτήρ, ο Μυ­στι­κός Δεί­πνος, η Υ­πα­παν­τή κ.ά.

Στον α­να­το­λι­κό τοί­χο, που χω­ρί­ζει τον κυ­ρί­ως να­ό α­πό το ι­ε­ρό βή­μα, πί­σω και πά­νω α­πό το ψη­λό τέμ­πλο, στο κέν­τρο ι­στο­ρεί­ται η Πεν­τη­κο­στή και στην α­νώ­τε­ρη ζώ­νη η Α­νά­λη­ψη. Δε­ξιά η Α­να­στή­λω­ση των ει­κό­νων και α­ρι­στε­ρά η Ύ­ψω­ση του Τι­μί­ου Σταυ­ρού.

Ο σπου­δαί­ος α­γι­ο­γρά­φος ό­λου αυ­τού του τοι­χο­γρα­φι­κού συ­νό­λου κρά­τη­σε την α­νω­νυ­μία του και δεν μας πα­ρέ­δω­σε το ό­νο­μά του. Με βά­ση τε­χνο­τρο­πι­κά στοι­χεί­α έ­χουν γί­νει προ­σπά­θει­ες για την α­πό­δο­ση των τοι­χο­γρα­φι­ών σε ο­ρι­σμέ­να πρό­σω­πα ή σε ζω­γρα­φι­κές σχο­λές. Έ­τσι οι τοι­χο­γρα­φί­ες αυ­τές έ­χουν α­πο­δο­θεί στο με­γά­λο Κρη­τι­κό ζω­γρά­φο Θε­ο­φά­νη ή σε συ­νερ­γεί­ο μα­θη­τών του, ή τέ­λος στον α­γι­ο­γρά­φο της Μο­νής Δου­σί­κου (Α­γί­ου Βησ­σα­ρί­ω­νος, 1557) Τζι­όρ­τζη. Σή­με­ρα ά­ρι­στα συν­τη­ρη­μέ­νες και κα­θα­ρι­σμέ­νες, εν­τυ­πω­σιά­ζουν με τη λάμ­ψη, την ποι­κι­λί­α των χρω­μά­των και την τε­λει­ό­τη­τα της ε­κτέ­λε­σής τους.

Το ι­ε­ρό του κα­θο­λι­κού αν­τι­προ­σω­πεύ­ει την αρ­χι­κή οι­κο­δο­μι­κή φά­ση του να­ού της μο­νής. Εί­ναι ο να­ός που έ­κτι­σε γύ­ρω στα μέ­σα του ΙΔ΄ αι­ώ­να ο ό­σιος Α­θα­νά­σιος ο Με­τε­ω­ρί­της, τον ο­ποί­ο ε­πε­ξέ­τει­νε και α­νέ­κτι­σε στα 1387/88 ο δεύ­τε­ρος της μο­νής, ο βα­σι­λεύς – μο­να­χός Ι­ω­άν­νης-Ι­ω­ά­σαφ Ού­ρε­σης ο Πα­λαι­ο­λό­γος, σύμ­φω­να με τα ι­στο­ρού­με­να στο Βί­ο του ο­σί­ου Α­θα­να­σί­ου και τις ε­πι­γρα­φι­κές μαρ­τυ­ρί­ες. Δύ­ο ε­πι­γρα­φές ε­ξω­τε­ρι­κά στο πα­ρά­θυ­ρο της κόγ­χης του ι­ε­ρού, στο μαρ­μά­ρι­νο ε­πί­κρα­νο η μί­α (μό­νο η χρο­νο­λο­γί­α) και σε κα­τα­κό­ρυ­φη στε­νή μαρ­μά­ρι­νη πλά­κα η άλ­λη, α­να­φέ­ρον­ται στο γε­γο­νός.

Άλ­λη γρα­πτή ε­πι­γρα­φή, ε­σω­τε­ρι­κά στο ι­ε­ρό, στο βό­ρει­ο τοί­χο του, μας πλη­ρο­φο­ρεί, ε­κτός των άλ­λων, και για τη χρο­νο­λο­γί­α της τοι­χο­γρά­φη­σης (1483).

Το 1483 λοι­πόν α­γι­ο­γρα­φή­θη­κε το ι­ε­ρό, που α­πο­τε­λού­σε τό­τε το κα­θο­λι­κό της μο­νής. Γι’ αυ­τό έ­χει και τη μορ­φή μι­κρού α­νε­ξάρ­τη­του να­ού, που α­νή­κει στον τύ­πο του σταυ­ρο­ει­δούς δι­κι­ό­νιου εγ­γε­γραμ­μέ­νου με τρούλ­λο. Έ­τσι οι τοι­χο­γρα­φί­ες θε­μα­τι­κά κα­λύ­πτουν τον πλή­ρη σχε­δόν α­γι­ο­γρα­φι­κό και δογ­μα­τι­κό κύ­κλο ε­νός κα­νο­νι­κού να­ού.

Στον τρούλ­λο ει­κο­νί­ζε­ται ο Χρι­στός ως παν­το­κρά­το­ρας πε­ρι­στοι­χι­ζό­με­νος α­πό χο­ρεί­α αγ­γέ­λων. Στα σφαι­ρι­κά τρί­γω­να οι τέσ­σε­ρις ευ­αγ­γε­λι­στές. Στην κά­τω ζώ­νη της κόγ­χης του ι­ε­ρού ο­λό­σω­μοι πα­τέ­ρες της Εκ­κλη­σί­ας και ι­ε­ράρ­χες (Μέ­γας Βα­σί­λει­ος, Μέ­γας Α­θα­νά­σιος, Κύ­ριλ­λος Α­λε­ξαν­δρεί­ας, Ι­ω. Χρυ­σό­στο­μος, κ.ά.). Σε προ­το­μή, στο νό­τιο τοί­χο, ο το­πι­κός ά­γιος Α­χίλ­λιος. Στην ε­πά­νω ζώ­νη της κόγ­χης του ι­ε­ρού ι­στο­ρεί­ται η Με­τά­δο­ση και η Με­τά­λη­ψη, κα­τά το γνω­στό ει­κο­νο­γρα­φι­κό τύ­πο, και στην κο­ρυ­φή της α­ψί­δας η Θε­ο­τό­κος έν­θρο­νη, συμ­πα­ρα­στα­τού­με­νη α­πό δύ­ο αγ­γέ­λους με ρι­πί­δια.

Στους λοι­πούς τοί­χους, στην κά­τω ζώ­νη, ι­στο­ρούν­ται στρα­τι­ω­τι­κοί ά­γιοι (νό­τιος τοί­χος), ό­πως Θε­ό­δω­ρος ο Στρα­τη­λά­της, Θε­ό­δω­ρος ο Τή­ρων, Γε­ώρ­γιος ο Καπ­πά­δοξ, Δη­μή­τριος ο μέ­γας δουκ (οι δύ­ο τε­λευ­ταί­οι με χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά ξε­νι­κά κα­πέ­λα), Νέ­στωρ, και α­σκη­τές (βό­ρει­ος τοί­χος), ό­πως ο άγ. Αν­τώ­νιος και ο άγ. Ευ­θύ­μιος. Στην α­μέ­σως α­νώ­τε­ρη και στε­νό­τε­ρη ζώ­νη στη­θά­ρια α­γί­ων. Στο νό­τιο πεσ­σό του δυ­τι­κού τοί­χου ει­κο­νί­ζε­ται: Ο ΟΣΙΟΣ Π(ΑΤ)ΗΡ ΗΜΩΝ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ(ΑΙ) ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΕΤΕΩΡΟΥ. Φο­ρά­ει τη μο­να­χι­κή του εν­δυ­μα­σί­α και κρα­τά­ει ει­λη­τό, ό­που α­να­γρά­φε­ται πε­ρι­λη­πτι­κά το τυ­πι­κό της μο­νής. Στο βό­ρει­ο πεσ­σό, σε αν­τί­στοι­χη θέ­ση, ο δεύ­τε­ρος κτί­το­ρας: Ο ΟΣΙΟΣ Π(ΑΤΗΡ) ΗΜ(ΩΝ) ΙΩΑΣΑΦ/

Στους υ­πό­λοι­πους χώ­ρους ι­στο­ρούν­ται σκη­νές του Δω­δε­κά­ορ­του και των Πα­θών του Κυ­ρί­ου. Στο νό­τιο τοί­χο η Γέν­νη­ση του Χρι­στού, ο Νι­πτήρ, ο Μυ­στι­κός Δεί­πνος, η Προ­δο­σί­α˙ στο βό­ρει­ο τοί­χο η Σταύ­ρω­ση, ο Ε­πι­τά­φιος, η Α­νά­στα­ση, η Ψη­λά­φη­ση του Θω­μά. Στο νό­τιο πεσ­σό του α­να­το­λι­κού τοί­χου ει­κο­νί­ζε­ται «Μή­τηρ Θε­ού η Πα­ρά­κλη­σις» και στο βό­ρει­ο πεσ­σό «Ο ά­γιος Νι­κό­λα­ος ο θερ­μός προ­στά­της».

Οι τοι­χο­γρα­φί­ες του ι­ε­ρού, κα­θα­ρι­σμέ­νες κι αυ­τές και συν­τη­ρη­μέ­νες κα­λά, α­πο­τε­λούν έ­να ε­πι­βλη­τι­κό ζω­γρα­φι­κό σύ­νο­λο, αν­τι­προ­σω­πευ­τι­κό των τε­χνο­τρο­πι­κών τά­σε­ων των τε­λευ­ταί­ων πα­λαι­ο­λό­γει­ων χρό­νων και της πρώ­ι­μης Τουρ­κο­κρα­τί­ας, λί­γο με­τά την ά­λω­ση της Κων­σταν­τι­νού­πο­λης. Ως πρό­τυ­πά τους έ­χουν την τοι­χο­γρά­φη­ση να­ών της Μα­κε­δο­νί­ας του ΙΔ΄ αιώ­να.

Στην κλει­σμέ­νη πα­λαι­ά εί­σο­δο του αρ­χι­κού να­ού, στον ε­ξω­τε­ρι­κό νάρ­θη­κα σή­με­ρα, υ­πάρ­χουν ε­πί­σης τοι­χο­γρα­φί­ες. Ε­πά­νω η Δέ­η­ση˙ εν­τός κόγ­χης ει­κο­νί­ζε­ται ο Χρι­στός έν­θρο­νος με δύ­ο μι­κρούς αγ­γέ­λους α­ρι­στε­ρά και δε­ξιά, στα ε­πά­νω ά­κρα του θρό­νου. Σε στά­ση δε­ή­σε­ως, ι­κε­τεύ­ον­τες για τη σω­τη­ρί­α του κό­σμου, α­ρι­στε­ρά και δε­ξιά, έ­ξω α­πό την κόγ­χη, η Πα­να­γί­α και ο Πρό­δρο­μος. Κά­τω, λα­ϊ­κό­τρο­πης τέ­χνης τοι­χο­γρα­φί­α με τους πα­τριά­ρχες στον πα­ρά­δει­σο, κα­θι­σμέ­νους σε σκα­μνί˙ γύ­ρω σχη­μα­τι­κή πα­ρά­στα­ση δέν­τρων και λου­λου­δι­ών.